Thom uit Neede is non-binair en vindt het belangrijk om, ook tijdens het sporten, zichzelf te kunnen zijn. De sportwereld zit echter vol binaire tegenstellingen: kledingvoorschriften, teams ingedeeld op geslacht, en kleedkamers zijn hier enkele voorbeelden van. Het is dus voor non-binaire mensen vaak een stuk moeilijker om zich thuis te voelen in een sportvereniging dan voor mensen die duidelijk man of vrouw zijn. Niet alleen zonde, maar bovendien slecht voor de gezondheid: we weten immers allemaal dat sporten een positief effect heeft op zowel je fysieke als je mentale gezondheid. Hoe navigeer je die wereld als je je man noch vrouw voelt?
Binaire kledingvoorschriften
Kleding kan heel veel zeggen over hoe iemand zich voelt. Thom: “Waarom zou ik mijn benen niet mogen laten zien en een biologische vrouw wel? Dan hebben we te maken seksualisatie en seksisme, want een vrouw wordt vaak gedwongen om in blote benen te hockeyen, terwijl het bij een man juist tot de knie moet.”
Korfbal, hockey, voetbal en tafeltennis
Thom werd bij de lokale hockeyvereniging geweigerd omdat Thom* niet in een rokje mocht meetrainen. “Ik mocht daar niet eens langskomen. Er werd gezegd dat hockey een sport is voor de witte hetero man/vrouw met een aardappelaccent.”
Bij de voetbal mocht Thom niet in een kortere broek sporten, terwijl de dames dit wel mochten. “”Je pakt gewoon wat er in de tas zit en de rest doe je maar thuis. Het is geen carnaval,” werd er tegen me gezegd. Maar in een broek tot de knie voel ik mij soms te mannelijk.”
“Bij de korfbal kon ik wel meedoen, maar door de korfbalbond werd toegegeven dat korfbal inderdaad nog niet klaar is voor LHBT, omdat het een gemengde sport is waar er duidelijkheid moet zijn tussen man en vrouw… Dus dan zou ik in een hesje moeten spelen wanneer ik een rokje aan wil!”
Ook stuitte Thom op veel weerstand onder teamgenoten. “Volgens de trainer wilden mensen niet meer met mij samen trainen, en de vertrouwenspersoon gaf aan dat ik het anderen ongemakkelijk maak door een X te willen in mijn paspoort, een rokje te willen dragen tijdens wedstrijden, en in welke kleedkamer ik dan wel niet in wil gaan – en dat terwijl ik er nooit een punt van heb gemaakt dat ik gebruik moet maken van een herenkleedkamer. Dat maakt mij helemaal niets uit, het gaat puur om de kleding!”
Momenteel is Thom lid van een tafeltennisvereniging voor mensen met en zonder beperking. “Maar de focus ligt op mensen met een beperking. Daar voel ik me gelukkig wél thuis. Ik heb er al wat kennissen gekregen en zijn we samen naar de disco geweest!
Acceptatie en flexibiliteit
Wat hebben non-binaire mensen volgens Thom nodig om zich thuis te voelen op een club? “Voor mij zijn dit flexibele kledingregels. Juridisch mag je ook niet zomaar onderscheid maken tussen man/vrouw/non-binair tenzij je de noodzaak kan aantonen! Uiteraard heb ik het daarbij ook nodig dat het systeem achter mij staat: besturen reageren vaak niet op mijn berichten. De landelijke sportorganisatie NOC*NSF zet zich hier wél voor in, maar heeft geen bevoegdheden bij sportbonden. Hoewel zij mijn klachten serieus nemen en een speciale richtlijn hebben opgesteld over dit onderwerp, zijn zij ”slechts” een adviesorgaan.”
Ook blijken er grote verschillen per gemeente te zijn. Thom: “De ene gemeente gaf aan dat het maken van kledingregels aan de club zelf is, en dat het misschien beter is om te kijken naar een grote gemeente / stad, terwijl een andere gemeente mij wél hielp met het zoeken naar een sport en een club op de vingers tikte waar ik werd geweigerd.”
Wat kun je doen?
Is dit verhaal herkenbaar? Heb jij ook weleens last gehad van discriminatie of uitsluiting binnen de sport vanwege je seksualiteit of genderidentiteit? Doe dan een melding op het landelijk meldpunt discriminatie.nl of bij het College voor de Rechten van de Mens (mensenrechten.nl).
Thom: “Zelfs als ze niks voor je kunnen doen, is het belangrijk dat deze organisaties het horen als er iets misgaat, zodat statistieken het probleem kunnen ondersteunen. Het College voor de Rechten van de Mens heeft vaker uitspraken gedaan in het openbaar die zij publiceren op hun website; samen sta je sterker dan alleen!”
*Ja, er staat wel erg vaak “Thom” in deze zin! Dat komt omdat Thom liever geen voornaamwoorden (die verwijzen naar mannelijkheid of vrouwelijkheid) gebruikt. Non-binaire mensen geven doorgaans de voorkeur aan de voornaamwoorden die/diens of hen/hun. Twijfel je hoe je iemand het beste kunt aanspreken? Vraag gewoon eens naar hun voornaamwoorden!
